La EÅstona Manifesto estas deklaro de nova maldekstra movado, kiu volas reveni al Äiaj radikoj.
Jen mia malsperta traduko:
A. AntaÅklarigo
Ni estas demokratoj kaj progresemuloj. Ĉi tie ni proponas freÅa politika vicigo. Multoj da ni apartenas al Maldekstra, sed la principoj, kiujn ni detalas, ne estas eksklusivaj. KontraÅe, ni etendas la manon krom la socialisma Maldekstra al egalrajtecaj liberaluloj kaj aliuj sendube sindevontigitaj al la demokratio. La progresa opinia reformo, al kio ni celas, ja necesigas apartigi la Maldekstra fortojn, kiuj restas fidele al Äiaj aÅtentikaj valoroj, kaj skoloj, kiuj estas montriÄinta iom tro fleksebla pri tiuj valoroj. Äœi necesigas sin alianci kune kun veraj demokratoj, aÅ socialismaj aÅ ne.
Ĉi tiu iniciato trovas Äiajn radikojn en, kaj trovas Äian voĉdonularon per, la interreto, precipe la “blogosfero”. Tamen ni perceptas, ke ĉi tiu voĉdonularon subreprezentiÄas aliloke en multe da la amakomunikiloj kaj la aliaj forumoj de aktuala politika vivo.
La jena aserto de principaj estas cela deklaro. Äœi inaÅguras nova retejo, kiu servos kiel rimedo por la opinia skolo, kiun Äi esperas reprezenti, kaj la kelkaj fundamentaj blogoj kaj aliaj retejoj, kiuj subtenas ĉi tiun alvokon al progresa revicigon.B. Deklaro de Principoj
1. Pro Demokratio
Ni sindevontiÄas al demokrataj normoj, procedoj kaj strukturoj: libera opinio, libera asembleo, liberaj elektoj, apartigo de leÄdona, estrara kaj juÄa potencoj, kaj apartigo de Åtato kaj religio. Ni valoras la tradiciojn, la instituciojn, kaj la heredaĵon de bona direktado, de tiuj landoj, en kiuj sukcesis liberaj pluralismaj demokratioj.
2. Neniu Pardonpeto por Tiraneco
Ni rifuzas forpermesi aÅ malsevere “kompreni”, reakciajn reÄimojn kaj movadojn, en kiuj la demokratio estas malama malamiko: reÄimoj, kiuj perfortas Äiajn proprajn popolojn, kaj movadoj, kiuj aspiras agi same. Ni firme apartigas nin kaj tiujn maldekstran liberalan voĉojn, kiuj rapide ofertas pardonpetan klarigon pri tiaj politikaj fortoj.
3. Homaj Rajtoj por Ĉiuj
Ni konsideras precizaj universalaj la fundamentojn homajn rajtojn kodigitaj en la Universala Deklaro, devige ĉiujn Åtatojn kaj politikajn movadojn, efektive ĉiuj. Malobservoj de tiuj rajtoj kondamniÄu, egale kiuj ajn prirespondecas ilin, kaj senrigarde la kulturon kuntekston. Ni malakceptas la duoblajn normojn, kun kiuj multaj de memproklamita progresa opinio aktuale funkcias, trovante (tamen tute verajn) malobservojn de homaj rajtoj pli proksime al hejmo aÅ faritaj per iuj malfavoritaj registraroj, pli bedaÅrindega ol aliaj malobservoj, kiuj estas senkaÅe pli malbonaj. Ni malakceptas ankaÅ la kulturan relativisman opinion, laÅ kiu tiuj bazaj homaj rajtoj ne konvenas al iuj nacioj aÅ popoloj.
4. Egaleco
Ni adoptas Äeneralan egalrajtecan politikon. Ni atendas progreson je rilatoj inter la seksoj (Äis plena seksa egaleco atingiÄos), inter malsamaj etnaj komunumoj, inter diversaj religianoj kaj senreligianoj, kaj inter homoj de diversaj seksaj orientiÄoj — kaj ankaÅ al pli larÄa socia kaj ekonomia egaleco ĉiuflanke.
Ni lasas sendecide, kiel afero pri kiu estas diferencaj vidpunktoj inter ni, la debato pri la plej bonaj ekonomiaj formoj de tiu pli larÄa egaleco, sed ni aprobas la interezojn de ĉilokaj laboristoj, kaj ilian rajton organizi defendante tiujn interezojn. Demokrataj laborsindikatoj estas la fundamentaĵaj organizoj por defendi laboristajn interezojn, kaj ili estas unu el la plej gravaj fortoj por homaj rajtoj, demokrat-promocio, kaj egalrajteca internaciismo. Laboraj rajtoj estas homaj rajtoj. La universala adopto de la Internaciaj Laboraj Organizaj Konvencioj — aktuale rutine ignorita per registaroj tra la tuta monda — estas prioritato nia.
Ni sindevontiÄas al defendi la rajtojn de infanoj, kaj al protekti homojn kontraÅ seksa sklaveco kaj ĉia organizaĵa misuzo.
5. Evoluado por Libereco
Ni adoptas tutmondan ekonomian evoluadon kiel libereco, kaj ni kontraÅstaras strukturan ekonomian perforton kaj ekologian degeneradon. La nuntempa vastigado de tutmondaj merkatoj kaj libera komercado ne lasiÄu servi la mallarÄajn interezojn de malgranda kompania elito en la evoluintaj landoj kaj ilia asociuloj en evolulandoj. La beneficoj de grandaskala evoluado per la vastigo de tutmonda komerco devas distribiÄi tiom vaste kiom eble, por servi la sociajn kaj ekonomiajn interezoj de laboristoj, kultivistoj kaj konsumantoj en ĉiuj landoj. TutmondiÄo devas signifi tutmondan socian integrigon kaj devontigon al sociala justeco. Ni aprobas radikalan reformon de la gravaj institucioj de la tutmonda ekonomia administrado (la Monda Komerca Organizo, la Internacia Monfonduso, la Monda Banko) por atingi tiuj celoj, kaj ni aprobas justa komercado, pli da helpo, Åulda nuligo kaj la Kampajno Fari Malriĉecon Historia. Evoluado povas grandi vivekspekton kaj vivÄuadon, facilige ÅarÄegan laboron kaj mallongige la labortagon. Äœi povas porti liberecon al junuloj, eblecojn esplori al mezjaruloj, kaj sekurecon al maljunuloj. Äœi vastigas horizontojn kaj eblecojn vojaÄi, kaj helpas ekamikigi fremdulojn. Tutmonda evoluado devas celiÄi laÅ maniero konsistige de daÅriga ekologia grandeco.
6. KontraÅ KontraÅusonismo
Ni rifuzas senkvalifike la kontraÅusonismon nuntempe infektante tro da maldekstra liberala (kaj iom konservativa) penso. Ne estas afero konsideri la Usono kiel modela socio. Ni konas Äian problemojn kaj mankojn. Sed ĉi tiuj iome partopreniÄas per tutaj evoluintaj landoj. La Usono estas granda lando kaj nacio. Äœi estas la hejmo de forta demokratio kun nobla tradicio, kaj al Äi apartenas daÅraj konstituciaj kaj sociaj atingoj. Äœiaj popoloj estas produktinta viglan kulturon, kiu estas la plezuro, la fondlibro kaj la envio de milionoj da homoj. Ke Usona eksterlanda polotiko ofte kontraÅis progresajn movadojn kaj registarojn kaj subtenis reirigajn kaj absolutismajn, ne pravigas Äenerala antaÅjuÄo kontraÅ aÅ la lando aÅ Äia popolo.
7. Pro DuaÅtata Solvo
Ni agnoskas la rajton de ambaÅ la Israela kaj Palestina popoloj memdetermini en la kadro de duaÅtata solvo. Ne povas esti akceptabla rezolucio de la Israela-Palestina konflikto, kiu subigus aÅ nuligus la pravajn rajtojn kaj interezojn de unu el la flankoj de la disputo.
8. KontraÅ Rasismo
Por liberaluloj kaj la Maldekstra, kontraÅrasismo aksiomas. Ni kontraÅas ĉian rasisman antaÅjuÄon kaj konduton: la kontraÅenmigrintan rasismon de la ekstrema Dekstra; triban kaj inter-etnan rasismon; rasismon kontraÅ homoj de Islamaj landoj kaj iliaj posteuloj, precipe kovre per la Milito KontraÅ Teroro. La lastatempa revigliÄo de alia tre malnova formo de rasismo, la antisemitismo, ankoraÅ ne prave agnoskiÄas inter maldekstra kaj liberala grupoj. Iuj ekspluatas la pravajn plendojn de la Palestina popolo okupita per Israel, kaj kaÅas antaÅjuÄon kontraÅ la Juda popolo sub la formulo de “KontraÅcionismo”. Evidente ni ankaÅ rifuzas ĉi tia rasismo.
9. UnuiÄinta KontraÅ Teroro
Ni kontraÅas ĉian terorismon. La intenca celanto de civiluloj estas krimo laÅ internacia juro kaj ĉiuj agnoskitajn milit-kodojn, kaj ne praviÄas argumente, ke fariÄas pravcele. La terorismo inspirata per Islamisa ideologio hodiaÅ disvastiÄas. Äœi minacas demokratajn valorojn kaj la vivojn kaj liberojn de homoj en multaj landoj. Ĉi tio ne pravigas antaÅjuÄon kontraÅ Islamanoj, kiuj estas Äiaj ĉefaj viktimoj, kaj inter kiuj troviÄas iuj el Äiaj plej kuraÄaj oponantoj. Tamen kiel ĉiu terorismo, Äi estas batalinda kaj ne senkulpinda minaco.
10. Nova Internaciismo
Ni adoptas internaciisman politikon kaj reformo de internacia juro — cele al tutmonda demokratiigo kaj evoluado. Humanitara interveno, kiam necese, ne estas afero ignori suvereneco, sed konvene iniciati Äin inter la “komuna vivo” de ĉiuj popolj. Se Åtato minimume protektus la komunan vivon de Äia popolo (se Äi ne torturus, murdus aÅ buĉadus Äiajn proprajn civiliojn, kaj sufiĉigus iliajn plej bazajn vivajn bezonojn), Äia suvereneco respektiÄus. Sed se la Åtato abomene malobservus tiun komunan vivon, rezigniÄus Äia aserto je suverenco, kaj estus devo de la internacia komunumo interveni kaj savi. Tiam malhumana sojlo transiriÄas, estas “respondeco proteki”.
11. Kritika Malfermeco
Ĉerpe la lecionon de la katastrofa historio de maldekstra apologio pri la krimoj de Stalinismo kaj Maoismo, kaj ankaÅ pli lastatempaj ekzercoj in la sama spirito (iom da la regao al krimoj de 9/11, la senkulpigo de sinmort-terorismo, la hontindaj aliancoj lastatempe starigitaj inter la “kontraÅmilita” movado kun malliberalaj teokratoj), ni malakceptas la ideon, ke ne estas Maldekstraj oponantoj. Ni egale malakceptas la ideon, ke ne povas malfermon al ideoj kaj individuoj al dekstra. Maldekstruloj, kiuj sin aliancas kun, aÅ faras senkulpojn por, kontraÅdemokrataj fortoj devus kritikitaj klare kaj honeste. KontraÅe, ni devus atenti liberalajn kaj konservatinvajn voĉojn kaj ideojn se ili helpas fortigi demokratajn normojn kaj praktikojn, kaj la batalon por homa progreso.
12. Historia Vero
Konekte kun la originalaj humanismaj impulsoj de la movado por homa progreso, ni emfazas la devo, kiun havu veraj demokratoj respekti la historian veron. Ne nur faÅistoj, Brulofer-neistoj kaj samuloj estas provinta neklari la historian kronikon. Unu el la Maldekstraj tragedioj estas, ke Äia reputacio grandege kompromitiÄis ĉirilate per la internacia Komunista movado, kaj iuj ankoraÅ ne estas lerninta tiu leciono. Politika honesteco kaj rekteco estas ĉefaj devoj por ni.
13. Liberaj Ideoj
Ni subtenas la tradician liberalan liberecon de ideoj. Estas eĉ pli necese hodiaÅ aserti, ke interne de la kutimaj limoj kontraÅ voĉa kaj presa kalumnio kaj perfort-provoko, homoj devas esti libera kritiki ideojn — eĉ tutajn korpojn de ideoj — al kiu aliaj sindevontiÄas. Ĉi tiu inkluzivas la liberon kritiki religion, aÅ apartajn religiojn aÅ religio generale. La aliul-respekto ne necesigas resti silente pri ilia kredaro, kie Äi estas juÄita mankiÄanta.
14. Fontvidebla Programaro
Kiel parto de la libera interÅanÄo de ideoj, kaj cele al esperigi komuna intelekta klopodo, ni adoptas la malferma evoluado de programaro kaj aliaj kreivaj verkoj, kaj ni kontraÅas patenti genojn, algoritmojn kaj natura faktoj. Ni malakceptas la retrospectivan etenaĵon de la intelekaj proprietaĵaj leÄoj al interezoj financaj de kompania kopirajt-posedantoj. La fontvidebla modelo estas kolektiva kaj konkurencema, kunlabora kaj meritokrata. Ne estas teoria idealo, sed elprovita realaĵo, kiu estas kreinta komunajn varojn kies potenco kaj fortikeco pruviÄis dum jardekoj. Efektive la plej bonaj komunaj idealoj de la scienca esplor-komunumo, kiu kaÅzis fontvideblan programaran kunlaboron, estas servinta homan progreson dum jarcentoj.
15. Valora Heredaĵo
Ni malakceptas timon de moderneco, timon de libereco, malraciemon, subigon de hominoj; kaj ni reasertas la ideoj, kiuj inspiris la grandajn varbadojn vokojn de la demokrataj revolucioj de la dekoka jarcento: libereco, egaleco kaj solidareco; homaj rajtoj; la serĉo de feliĉeco. Tiuj inspiraj ideoj fariÄis la heredaĵon de ĉiuj el ni per la socia-demokrataj, egalrajtecaj, feministaj kaj kontraÅkoloniaj transformoj de la deknaÅa kaj dudeka jarcentoj — per la serĉo de sociala justeco, la havigo de bonfaro, la virfrateco kaj fratineco de ĉiuj gehomoj. Neniu eksterlasiÄu, neniu postlasiÄu. Ni estas partizanoj de ĉi tiuj valoroj. Sed ni ne estas fervoruloj. Ĉar ni ankaÅ ampleksas la valorojn de libera enketo, malferma dialogo kaj kreiva dubo, de prizorga juÄado kaj sento de la malobeemeco de la mondo. Ni kontraÅstaras ĉiujn asertojn al totala nedisputebla aÅ nedisputema vero.
C. Ellaboradoj
Ni defendas liberaljn kaj pluralismajn demokratiojn kontraŠĉiuj, kiuj malgravigus la deferencojn inter ili kaj totalismaj kaj aliaj tiranaj reÄimoj. Sed tiuj demokratioj havas iliajn proprajn deficitojn kaj makojn. La batalo por evolui pli demokratajn instituciojn kaj procedojn, por pli rajtigi seninfluulojn, senvoĉulojn kaj tiujn posedantajn malmultajn politikajn rimedojn, estas konstanta parto de la tagordo de la Maldekstra.
La sociaj kaj ekonomiaj fundamentoj, sur kiuj la liberalaj demokratioj evoluis, markiÄas per profundaj malegalecoj de riĉeco kaj enspezo kaj la postvivo de nemeritita privilegio. Aliflanke, tutmondaj malegalecoj estas skandalo al la morala konscienco de la homaro. Milionoj vivas en grava malriĉeco. Ĉisemajne dekmiloj da homoj — precipe infanoj — mortas per eviteblaj malsanoj. Malegalecoj de riĉeco, aÅ inter individuoj aÅ inter landoj, arbitre dislokas vivÅancojn.
Ĉi tiuj aferoj staras kiel kulpigo kontraÅ la internacia komunumo. Ni Maldekstruloj, konforme al niaj propraj tradicioj, batalas por justeco kaj deca vivo por ĉiuj. Konforme al tiuj samaj tradicioj, ni ankaÅ devas batali kontraÅ potencaj fortoj de totalisma tiraneco, kiuj marÅas denove. La duajn ni batalu samtempe. Unu ne devas oferiÄi por la alia.
Ni malkonfesas la pensmanieron laÅ kiu la eventoj de Septembro 11, 2001 estis la meritita sekvo de la Usono, aÅ “komprenebla” konsidere pravajn plendojn rezulte de la Usona eksterlanda politiko. Kio fariÄis en tiu tago estsi ago de msakro, instigita per naÅza fundamentista kredaro kaj elaĉetita per nenio ajn. Neniu evitema formulo povas kaÅi tion.
La fondintaj subtenantoj de ĉi tiu deklaro havis malsamajn opiniojn pri la militistara interveno en Irako, ambaÅ pro kaj kontraÅ. Ni agnoskas, ke estis racie eble ne konsenti pri la pravigo de la interveno, la maniero laÅ kiu ĉi plenumiÄis, la planado (aÅ Äies manko) por la sekvo, kaj la esperoj por sukcesa efektivigo de demokrata ÅanÄo. Tamen ni unuiÄas en nia opinio pri la reakcia, duonfaÅista kaj murda karaktero de la Baathista reÄimo en Irako, kaj ni agnoskas Äian demisiigon kiel liberigo de la Iraka popolo. Ni ankaÅ unuiÄas en la opinio, ke ekde la tago kiam tio okazis, la konvena koncerno de veraj liberuloj kaj maldekstruloj devis esti la batalo instali en Irako demokrata politika ordo kaj rekonstrui la landan infrastrukturon, krei post jardekoj de la plej brutala perforto vivo por Irakaj, kiun tiuj, kiuj vivas en demokrataj landoj, supozas normale — prefere ol deÅiri tra la rubo de la argumentoj pri interveno.
Ĉi tiu nin kontraÅigas ne nur al tiuj Maldekstraj, kiuj aktive parolis subtene la bandojn de ĵihadistoj kaj Baathistaj brutuloj de la tiel nomita Iraka rezisto, sed ankaÅ al aliaj, kiuj sukcesas trovi metodon sin situatingi inter tiaj fortoj kaj tiuj, kiuj provas alporti novan demokratan vivon al la lando. Ni egale malakceptas la emon paroli sendevonte al tiuj celoj, memtempe sindevontige onies energion kritiki politikajn oponantojn ĉe hejmo (supozate kaÅzante ĉiu malfeliĉeco en Irako), kaj takte silenciÄe pri la brutaj fortoj de la Iraka “insurekcio”. La multaj maldekstraj oponantaj de reÄim-ÅanÄo en Irako, kiuj ne eblis kompreni la konsiderojn, kiuj gvidis aliujn ĉe la Maldekstra Äin aprobi, disdone anatemojn kaj ekskomunikojn, kaj lastatempe postule pardonpeton aÅ penton, perfidas la demokratajn valorajn, kiujn ili pretendas.
Vandalismo kontraÅ sinagogoj kaj Judaj tombejoj kaj atakoj kontraÅ Judoj pliiÄas en EÅropo. “KontraÅcionismo” nuntempe estas evoluinta Äis punkto kie supozataj organizoj de la Maldekstra konsentas gastigi senkaÅaj antisemitismaj parolantoj, kaj sin alianci kun antisemitismaj grupoj. Inter edukitaj kaj bonhavaj homoj troviÄas individuojn, kiuj malembarasiÄas aserti, ke la Irako milito bataliÄis nome de Judaj interezoj, aÅ fari aliajn “Äentilan” kaj subtilajn aludojn al la danÄera efiko de Juda influo je internacia aÅ nacia politiko — remarkoj de speco tia, kia dum pli ol kvindek jaroj post la Brulofero neniu eblus fari sen publike sin malhonori. Ni staras kontraŠĉiuj tipoj de tia maltoleremo.
La malobservo de bazaj homaj rajtaj normoj ĉe Abu Ghraib, ĉe Guantanamo, kaj per la praktiko de “interpretado”, devus esti ĉiflanke kondamnita kiel tio, kio Äi estas: foriro de universalaj principoj, por kies establo mem la demokrataj landoj, kaj precipe la Usono, portas la plej grandan parton de la historia aljuÄo. Sed ni malakceptas la duoblajn normojn per kiuj tro da Maldekstra traktas hodiaÅ kiel la plej malbonaj malobservoj de homaj rajtoj tiujn elfaritajn per la demokrataj landoj, dum reste silente aÅ iome silente pri malobservoj, kiuj ilin vaste preterkuras. Ĉi tiu emo atingas Äis ke respondeculoj parolante por Amnestio Internacia, organizo kiu komandas grandegan tutmondan respekton pro Äia valorega laboro dum kelkaj jardekoj, povas groteske publike kompari Guantanamo kaj la Gulago, povas aserti ke la leÄdonoj kiujn faris la Usono kaj aliaj liberalaj demokratioj dum la Milito KontraÅ la Teroro, konsistigas pli grandan atakon kontraÅ homaj rajtaj principoj kaj valoroj ol ion ni estas vidinta dum la lasta 50 jaroj, kaj defendiÄas per iuj maldekstraj kaj liberalaj voĉoj.D. Konkludo
Estas gravega por la estonto de progresaj politikoj, ke homoj de liberala, egalrajteca kaj internaciisma vidpunkto parolu klare. Ni devas difini nin mem kontraÅ tiuj por kiuj la tuta progresa demokrata tagordo estas subiginta per ĉikovra kaj trosimpliga “kontraÅimperiismo” kaj/aÅ malamikeco de la aktuala Usona registaro. La valoroj kaj celoj, kiuj konvene konstitigas tiu tagordo — la valoroj de demokratio, homaj raitoj, la daÅra batalo kontraÅ nepravigebla privilegio kaj potenco, solidareco kun popoloj batalantaj kontraÅ tiraneco kaj perforto — estas tioj, kioj plej daÅre difinas la formon de ia ajn Maldekstra, kio meritas alparteni.